نقش پنجره علم در برطرف نمودن دغدغه تربیتی دانش آموزان در دوران کرونا

دو سال از شیوع ویروس کرونا می‌گذرد و فاصله‌گذاری‌های فیزیکی نگرانی‌های بسیاری در زمینه بروز آسیب در روند رشد و بالندگی دانش آموزان به وجود آورده است. یکی از این دغدغه‌ها، کارکرد تربیتی مدارس در کنار وظیفه آموزش به دانش آموزان است. کارکرد آموزشی مدارس با برگزاری کلاس‌های آنلاین و تقویت زیرساخت‌های آموزش مجازی (اگر چه با نقص‌هایی جزئی) با شرایط بحرانی کرونا همگام‌سازی شده و به جلو حرکت کرد. اما کارکرد تربیتی مدارس با مشکلات عدیده‌ای رو‌‌‌ به رو شد. در این مقاله به تبیین این چالش‌ها و نقش کارکردی پنجره علم در برطرف نمودن آن اشاره می‌کنیم.

سپهر

۱۶ اسفند ۱۴۰۰

32K+

ارائه اطلاعات به دانش آموزان با توجه به مقتضیات زمان

بدون شک ضرورت تولید محتوای به‌روز آموزشی در زمینه استفاده صحیح از گوشی‌های هوشمند، اینترنت و شبکه‌های اجتماعی مجازی برای دانش آموزان، بیشتر از گذشته اهمیت پیدا کرده است.

حرکت پرشتاب علوم در سطح بین المللی به بیشتر شدن شکاف بین نسل‌ها منجر شده و شیوع ویروس کرونا نیز به این مسئله دامن زده است. مقاومت در برابر پذیرش فناوری‌های جدید بی‌فایده است و دیگر استفاده زودهنگام دانش‌آموزان از گوشی همراه و اینترنت، اجتناب‌ناپذیر شده و این نیازمند ارائه اطلاعات صحیح و آموزش سواد رسانه‌ای و مهارت‌های تفکر انتقادی توسط متخصصان این حوزه‌ها به دانش آموزان می‌باشد. دانش آموزان این نسل باید این آگاهی و توانایی را داشته باشند که در گرداب چرخان اینترنت غرق نشده و سره را از ناسره تشخیص دهند. باید یاد بگیرند که چگونه در شبکه‌های اجتماعی فعالیت کنند و از آسیب‌های احتمالی آن به دور باشند و این ممکن نیست به جز با تولید محتوای آموزشی مناسب و به‌روز.

والدین، معلمان، مدیران، دانش آموزان، متخصصان علم ارتباطات، جامعه‌شناسان، روانشناسان، فیلسوف‌ها و همه کسانی که دغدغه‌مند هستند، می‌توانند با حضور در سایت پنجره علم به این امر مهم بپردازند و با ثبت پروژه‌هایی از این دست و یا ثبت پیشنهادات برای انجام این پروژه‌ها گامی مهم برای رشد تفکر نقادانه فرزندان این سرزمین بردارند.

کار تیمی مربیان تربیتی و دیگر معلمان و سهیم شدن تجارب و دانش آنان با یکدیگر

دغدغه اصلی آموزش‌های تربیتی مدارس مربوط به مربیان تربیتی است. از طرف دیگر معلم‌های رشته‌های دیگر هم در کنار آموزش دروس مربوط به تخصص خود، به امر پرورش و تربیت دانش‌آموزان در کلاس درس می‌پردازند. مواقعی که معلمان نمی‌توانند مشکلات را با استفاده از دانش و تجربه خویش حل کنند، می‌توانند از دانش و تجربه دیگر مربیان تربیتی و معلمان حاضر در پنجره علم بهره‌مند شوند و یا به عنوان کارفرما با ثبت پروژه‌های مرتبط با دغدغه‌های تربیتی خود و یا انجام کار تیمی با دیگر معلمان و مربیان بر روی پروژه‌های ثبت شده با یکدیگر همکاری نموده و دانش و تجربه خود را با یکدیگر به اشتراک بگذارند. بدین ترتیب با کمک سایت ارتباطی و فریلنسری (آزادکاری) پنجره علم تهدیدهای این روزها را به فرصت‌های خوبی برای رشد تربیتی دانش آموزان تبدیل کنند.

تعامل سازنده همه بخش های آموزشی و پژوهشی کشور در تولید و تحلیل محتوای تربیتی دانش آموزان

تمامی بخش‌های آموزشی و پژوهشی کشور می‌توانند به صورت انفرادی یا تیمی و در تعامل سازنده و معنی دار با یکدیگر، در سامانه پنجره علم، به عنوان کارفرما به ثبت پروژه پرداخته یا به عنوان مجری به صورت آزادکاری با گذاشتن پیشنهاد روی پروژه‌های تعریف شده از قبل، فعالیت داشته باشند. بدین ترتیب می‌توانند نقش سازنده‌ای در زمینه ارتقاء سطح سواد اجتماعی و تبیین مؤلفه‌های اخلاقی و تربیتی دانش آموزان داشته باشند.

آنچه در این میان اهمیت دارد درک نگاه تخصصی به محتوای آموزشی و تحلیل صحیح آن در نظام‌های آموزشی موفق در سطح دنیاست. این محتوا می‌تواند در قالب مقاله، سخنرانی، کتاب درسی، کتاب کمک آموزشی، رمان، اخبار، دوره آموزشی آنلاین یا آفلاین، کارگاه‌های حضوری یا مجازی و... باشد. پیشنهاداتی در زمینه چگونگی افزایش رغبت دانش‌آموزان به کار گروهی و انتقال بخش‌های صحیح فرهنگ و مذهب ایرانی و افزایش توانمندی تفسیر و قضاوت و نظریه‌پردازی در زمینه مظاهر نادرست فرهنگی و اجتماعی مخصوصاً در جریان استفاده از اینترنت و فضای مجازی، جز با همت متخصصان و به کارگیری خرد جمعی امکان پذیر نیست.

رشد اجتماعی دانش آموزان

رشد اجتماعی دانش آموزان یکی دیگر از این چالش هاست که در دوران کرونا پررنگ تر شده و به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های والدین و مربیان تبدیل شده است. رشد اجتماعی دانش آموزان در کنار همسالان و با حضور در اجتماعات به بالندگی می‌رسد که اکنون این امکان تقریباً سلب شده است. این دغدغه نیز نیازمند تفکر و پیشنهادات متخصصین علوم انسانی است که در زمینه تعالی فرهنگی، سلامت روان، تقویت روحیه امید، خودباوری و اعتماد به نفس دانش‌آموزان به تولید محتوا بپردازند.

روانشناسان و جامعه شناسان و پژوهشگران می‌توانند روی پروژه‌هایی با موضوعات مربوط به کاهش پیامدهای مخرب فضای مجازی که عواقبی همچون افزایش تمایلات فردگرایانه، کاهش خیرخواهی، عدم رعایت حقوق دیگران، کاهش عزت نفس، کمرنگ شدن هویت‌های اجتماعی، گسست بین خانواده و فرزندان و... دارد، کار کنند و موجبات افزایش انگیزه، نشاط و شادابی اجتماعی و اخلاق‌مداری را برای دانش آموزان به ارمغان بیاورند.

به روزرسانی دانش معلمان و مربیان

کمبود منابع علمی به‌روز مورد نياز براى كمك به معلمان در زمینه تربیت دانش آموزان یکی دیگر از دشواری‌های پیش روی آموزش است. افراد می‌توانند با حضور در سایت پنجره علم به محتوا‌سازی جدید آموزشی در این زمینه پرداخته و دانش وارداتی و غیر بومی را بومی‌سازی نموده و در اختیار معلمان و مربیان قرار دهند. البته آنچه که در این میان از اهمیت بالایی برخوردار است کاربردی بودن محتواهاست که نیازمند ورود متخصصین و دانشمندان به این حوزه می باشد.

مشارکت دانش آموزان

همیشه بیان مشکلات و ارائه ایده‌ها و راهکارها توسط کسانی که داخل گود هستند بهتر صورت می‌پذیرد. دانش‌آموزان در بطن آموزش هستند و مشکلات را با همه وجود لمس می‌کنند. آنها می‌توانند با طرح سوالات تربیتی خود و یا پیشنهاد راهکارها در انجام پروژه‌های کارفرمایان پنجره علم فعالیت داشته باشند.

کلام آخر

بهترین ایده‌ها در پنجره علم برای نهادینه شدن نشانه‌های رشد تربیتی و اجتماعی دانش آموزان مثل استقلال، پذیرش مسئولیت، برقرای روابط اجتماعی و سازگاری با دیگران، آینده‌نگری، تعادل در زندگی و امیدواری به منظور دستیابی به سعادت فردی و اجتماعی گرد هم می‌آیند. بنابراین به دلیل تحولات گذشته و پیش‌رو، جای خالی یک سامانه ارتباطی و فریلنسری که به طور تخصصی در زمینه‌های گوناگون علمی و آموزشی فعالیت داشته باشد به شدت احساس می‌شود. با ثبت نام در پنجره علم و تکمیل پروفایل خود یکی از حامیان رشد علمی و آموزشی فرزندان این سرزمین باشید.